1. FELSEFE TARİHİ ANABİLİM DALI
Felsefe Tarihi, felsefenin ne olduğundan nasıl geliştiğine, çeşitli felsefe öğretilerinin ortaya çıkışından, bu öğretilerin ayrımlarına kadar bir dizi felsefi soru ve sorunu varlık, bilgi ve değer açısından değerlendiren, çok yönlü ve çok boyutlu bir araştırma içeriğine sahiptir. Bu çok boyutlu ve çok yönlü içerik felsefe derslerinin başlangıcında verilir. Zira bu içerik olmaksızın felsefenin yapılması mümkün değildir. Başka türlü söylersek felsefeyi öğrenmenin, yani bilgi, varlık ve değer alanlarında rasyonel, objektif, şümullü, tutarlı düşünmenin ya da müstakil düşünceli bir filozof olabilmenin yolu felsefe tarihini incelemekten geçer. Ancak felsefe tarihi mevcut filozofların ya da felsefi akımların ansiklopedik olarak bir araya getirilmesi ve aktarılması değildir. O, felsefenin mahiyetinden tutun da, neyin felsefe-içi neyin felsefe-dışı sayılacağına değin bir dizi kuramsal/felsefi sorunları inceleyen, filozofların metinlerini tarihsel toplumsal koşulları açısından değerlendirilen, onların benzerlik ve ayrımlarını ortaya koyan hem içerik hem de bir alandır. Bu alan, felsefede ortaya çıkan soru ve sorunları belirli özgül yöntemlerle değerlendirmeyi ve bu değerlendirmeleri sonuçları bakımından sistematikleştirmeyi hedefler.
Bir düşünürün kendi adına felsefi fikirler ortaya koyabilmesi için filozofların fikirlerini, yani felsefe tarihini iyice öğrenmesi gerekir. Kindi (796-873), Farabi (872-950), İbn Rüşd (1126-1198), Spinoza (1632-1677), Nietzche (1844-1900), Ed. Zeller(1814-1908), E. Boutroux (1845-1921) gibi düşünürler felsefe tarihi yoluyla felsefe yapmış filozoflardır.
Mehmet İzzet (1891-1930) Batı’da Felsefe Fakültelerinde tüm derslerin üçte birini felsefe tarihinin oluşturduğunu beyan eder. Cumhuriyet döneminde, “Felsefe Tarihi” dersleri Darülfünun İlahiyat Fakültesinde dört saat olarak iki yarıyılda okutulmuştur. 1933 yılında Dar-ul Funun’un kapatılmasından sonra Felsefe Tarihi dersleri sadece Felsefe Bölümlerinde okutulmuştur. 1949 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin kurulması, Felsefe Tarihi dersleri için yeni bir safha oluşturmuştur. Zamanın üniversite rektörü Prof. Dr. Hikmet Birand (1904-1972), Hilmi Ziya Bey ile Prof. Dr. Mükrimin Halil Yinanç (1898-1961)’a kurulacak ilahiyat fakültesinin kurucu heyetine katılmaları için Ankara’ya gelmeleri ricasında bulunur. Bu daveti kabul eden Ülken süreci şu şekilde anlatmaktadır: “Rektör Hikmet Birand, Ankara D.T.C.F.’den Prof. Dr. Şinasi Altındağ’ı, Ankara Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Esat Arsebük’ü de kurucu komiteye almıştı. Rektörlük binasında bir haftaya yakın toplantılar yaparak, yeni fakülteye alınabilecek adayları tetkik ettik. (…) Bu suretle fakültenin profesörler kurulu dört kişiden ibaret olarak kuruldu. (…) Yeni fakülteyi ilmî bir zihniyetle kuvvetlendirmek için Antik Felsefe Tarihi, Modern Felsefe Tarihi, Sistematik Felsefe (Bilgi Teorisi, Ahlâk), Mantık, Sosyoloji gibi derslerin programda yer almasına dikkat ettik.”
Felsefe Tarihi önceleri, Felsefe ve Mantık Kürsüsüne bağlı bir ders olarak okutulmuştur. 12.10.1961 tarihinde Sistematik Felsefe Kürsüsü kurulmuş ve başkanlığına Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken (1901-1974) atanmıştır.
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde “Felsefe Tarihi ile Felsefe dersleri” kurulduğu günden bu yana büyük önem arz etmiştir. Fakültemiz geçmişte birçok ünlü hocayı sinesinde barındırdığı gibi günümüzün birçok felsefecisini de yetiştirmiştir. Fakültemizde Felsefe Tarihi derslerine Prof. Dr. Hamdi Ragıp Atademir, Prof. Dr. Mehmet Karasan, Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken, Prof. Dr. Kamıran Birand, Prof. Dr. Necati Öner, Dr. Muhsin Balakbabalar, Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay, Prof. Dr. Mehmet S. Aydın, Prof. Dr. Hüseyin Aydın girmişlerdir.
Bologna Bilgi Sistemi-Felsefe Tarihi (Yüksek Lisans)
2. FELSEFE TARİHİ ANABİLİM DALI AKADEMİK PERSONELİ
Prof. Dr. Celal TÜRER (Anabilim Dalı Başkanı)
Prof. Dr. Hasan Yücel BAŞDEMİR
Doç. Dr. Tuba Nur UMUT
Ar. Gör. Ahmet Hamdi İŞCAN